ડાયાબિટીસ અને આંખ (Diabetes & Eye)

ડાયાબિટીસ અને આંખ ઉપર થતી તેની અસરો

ડાયાબિટીસમાં લોહીમાં ગ્લુકોઝનું પ્રમાણ વધી જાય છે અને તેથી શરીરના તમામ ભાગો નાની મોટી બિમારીનો ભોગ બને છે. ડાયાબિટીસને કાબુમાં રાખવા માટે જો કાળજી ન લેવાય તો આંખના જુદા જુદા ભાગો નબળા પડે છે.

ચશ્માનાં નંબરમાં ફેરફાર થવો (Changes in Eye Power)

ડાયાબિટીસમાં સુગરના વધારાની સાથે ચશ્માના માયનસ નંબર (Myopic shift)માં વધારો થઇ શકે છે તથા સુગરના ઘટાડાની સાથે પ્લસ નંબરમાં વધારો થઈ શકે છે. (Hyperopic Shift)

કાળી કીકીનો ચેપ (Corneal Infection)

ડાયાબિટીસ હોય તો કોર્નીયાના ઘા પર રૂઝ આવતા ઘણા દિવસો લાગે છે. આ દરમિયાન એ ભાગ પર જંતુઓનો હુમલો થવાથી રસીવાળું ફૂલું થાય છે. તેની સારવાર માટે જંતુનાશક દવાઓ તથા ટીપાઓ અપાય છે. પરંતુ ડાયાબિટીસના કારણે રોગ પ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોવાથી આ રસી (Corneal Ulcer)ને સુકવવામાં ઘણી તકલીફ પડે છે.

કૃષ્ણપટલ (Iris) નો સોજોઃ

આંખ પર પ્રકાશ પડવાને કારણે નાની-મોટી થતી પ્યુપીલ (Pupil) પાસે સુક્ષ્મનળીઓ બને છે (Rebeosis Iridis) જે તૂટવાથી આંખના આગળના ભાગમાં રક્તસ્ત્રાવ (Haemorrhage) થાય છે.

મોતિયો (Cataract):

ડાયાબિટીસ હોય તેને મોતિયો નાની ઉંમરે આવે છે તેમજ તે ઝડપથી પાકે છે. આ ડાયાબિટીસને કાબુમાં રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. જો આ બાબત બેદરકારી રાખવામાં આવે તો ઓપરેશન બાદ તકલીફો થવાથી નજર ગુમાવવી પડે છે.

ડાયાબિટીસની આંખના પડદા પર અસર (Diabetic Retinopathy)

અંધત્વ માટેના મહત્વના કારણોમાં ડાયાબિટીસથી પડદાની થતી ખરાબી છે. પરંતુ ડાયાબિટીસની શરૂઆત બાદ ૧૫ થી ૨૫ વરસ પછી પડદાની તકલીફ થતી હોવાથી મોટાભાગના દર્દીઓ આ બાબતે બેદરકાર રહે છે. લાંબાગાળે ૮૫% જેટલા દર્દીઓના પડદામાં Retinopathyની અસર થાય છે.

સાવચેતીઓઃ

• ડાયાબિટીસની નિયમિત તપાસ તથા સારવાર લેવી જેથી ડાયાબિટીસ કાબુમાં રહે.
• આંખના પડદાની નિયમિત તપાસ તથા સારવાર (દર વર્ષે એકવાર)
• બ્લડપ્રેસરનાં દર્દીઓ કિડની નબળી હોય, કોલેસ્ટ્રોલ વધુ હોય તથા સગર્ભા સ્ત્રીઓની વિશેષ તપાસ કરવી જરૂરી છે.
• તમાકુ, સીગારેટ, દારૂ ન લેવા.

આ તમામ જાણકારી માત્ર માહીતીદર્શક છે અને તેનો તમારા રોગના નિદાન તથા સારવાર માટે સ્વ-ઉપયોગ ન કરવા વિનંતી છે. તમારી આંખની કોઈપણ તકલીફ માટે આંખના નિષ્ણાત તબીબનો સંપર્ક કરવો. - ડો. ધવલ પટેલ (MD, AIIMS Delhi)

- compiled & published by Dr Dhaval Patel MD AIIMS